သင္သိႏိုင္မွာမဟုတ္တဲ့ ေဆးရံုမွေဆးဝါးကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားအေၾကာင္း ၁၀ခ်က္

စင္ကာပူႏိုင္ငံရွိ ေဆးရံုေဆးဝါးကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား(Hospital pharmacists)ဟာ  ႏွစ္အလိုက္ pharmacistဘြဲ႔ရအမ်ားအျပားနဲ႔ စုေပါင္းေလ့က်င့္ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ ဆရာဝန္မ်ား၊သူနာျပဳမ်ား၊အစာအာဟာရေဗဒပညာရွင္မ်ားနဲ႔အျခားက်န္းမာေရးပညာရွင္မ်ားပါဝင္ေသာ အသင္းဝင္မ်ားေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့အုပ္စုတစ္ခုရဲ႔ အေရးပါေသာအစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္အတိုင္း လူနာေတြက Hospital pharmacistsေတြကို အက်ၤီအျဖဴေရာင္ဝတ္၊  ေဆးဝါးသံုးစြဲပံုအေၾကာင္းကို သတိရွိရွိနဲ႔ ရွင္းျပေဆြးေႏြးၿပီး  ေဆးေကာင္တာေနာက္မွာရပ္ေနတဲ့လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ပဲ ျမင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ သို႔ေသာ္ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ေျပာင္းလဲသြားပါၿပီ။  Hospital pharmacistတစ္ေယာက္ရဲ႔အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းမွာ သာမန္လုပ္ရိုးလုပ္ထံုးေဆးျပားမ်ားေရတြက္ျခင္းနဲ႔ ေဆးဝါးအေၾကာင္းေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ျခင္းတို႔သာမက အခန္းက႑မ်ိဳးစံုကေန ေပၚထြက္လာပါၿပီ။ သူတို႔ထမ္းေဆာင္ရတဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားနဲ႔ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္အစြမ္းမ်ားဟာ မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ မ်ားျပားလွပါတယ္။ ကဲ- သင္ဘယ္ေသာအခါမွသိႏိုင္မယ္မဟုတ္တဲ့ ပံုမွန္နဲ႔ ပံုမွန္လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္မဟုတ္တဲ့ အခ်ိဳ႔ေသာအရာမ်ားကို ၾကည့္လိုက္ၾကရေအာင္။ 

၁။ သူတို႔ဟာ ေဆးရံုwardထဲroundတဲ့အခါမွာ ပူးေပါင္းပါဝင္ၾကပါတယ္။

အခုေခတ္မွာ Pharmacistsေတြဟာ ေဆးဝါးမ်ားကို ေကာက္ယူ၊ထုပ္ပိုးၿပီး လူနာေတြကိုေပးတာေတြပဲ လုပ္ေနရတာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ သူတို႔ေတြက ေန႔စဥ္ward roundsရာမွာ ဆရာဝန္နဲ႔အတူ တက္ၾကြစြာပါဝင္ၿပီး လူနာေတြ  ေဆးဝါးမ်ားကို အေကာင္းမြန္ဆံုး၊အက်ိဳးထိေရာက္စြာသံုးစြဲႏိုင္ရန္ အၾကံဥာဏ္မ်ားေပးပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြရဲ႔ကုသမႈစီမံခ်က္မွာ ပါဝင္ၿပီး သမားေတာ္ႀကီးမ်ားအား ေဆးဝါးမ်ား၏ ကုန္က်စရိတ္-အက်ိဳးရလဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတိေပးျခင္းအျပင္ သူတို့ရ႔ဲေဆးညႊန္းစာေရးသားမႈအေပၚမွာပါ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈရွိပါတယ္။ 

၂။ ျပင္ပလူနာဌာန ျပန္လည္သန္စြမ္းေရးေဆးခန္းမ်ားမွာ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ 

ေဆးရံုျပင္ပလူနာဌာနမွလူနာေတြကို ေဆးဝါးမ်ားနည္းစံနစ္မွန္ကန္စြာသံုးစြဲရန္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ ဥပမာ- anti-coagulation clinic pharmacistတစ္ေယာက္က anti-coagulation clinicလူနာေတြအတြက္ Warfarin doses(ေသြးက်ဲေဆး)ပမာဏအခ်ိဳးအစားကို ခ်ိန္ဆသတ္မွတ္ေပးပါတယ္။ ထိုနည္းတူစြာ Geriatric pharmacistတစ္ေယာက္က အိုမင္းမစြမ္းသက္ႀကီးရြယ္အိုေဆးရံု(Geriatric clinic)မွာရွိတဲ့လူနာေတြ လက္ရွိသံုးစြဲေနတဲ့ေဆးဝါးမ်ားရဲ႔ အတိက်ဆံုးစာရင္းကို ျပဳစုကာ ေဆးဝါးမ်ားကို သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ ႏႈိင္းခ်ိန္သံုးတတ္ေအာင္ သင္ျပေပးျခင္းျဖင့္ ေဆးအေျမာက္အျမားမွီဝဲမႈ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးပါတယ္။ 

၃။သူတို႔ဟာ ေဆးအဘိဓာန္နဲ႔႔ တူပါတယ္။

သူတို႔ဟာ ေဆးဝါးပညာဖတ္စာအုပ္ေတြကို အၿမဲတမ္းအတူတကြ သြားေလရာ သယ္မသြားပါဘူး။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ရဲ႔မွတ္ဥာဏ္ထဲမွာ သမရိုးက်ေဆးဝါးမ်ားနဲ႔ သံုးစြဲရမဲ့ပမာဏအားလံုးကို ကၽြမ္းက်င္ေစ့စပ္ပိုင္ႏိုင္စြာ လက္တမ္းမွတ္မိေနပါတယ္။ ေဆးဝါးမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္လာလၽွင္ သူတို႔ဟာ ဆရာဝန္မ်ားနဲ႔ သူနာျပဳမ်ားအားလံုးရဲ႔ မိတ္ေဆြေကာင္းေတြ ျဖစ္ၾကၿပီး ေကာ္ရစ္တာ(corridors)နားမွာ ရပ္ၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။

၄။ အတြင္းလူနာသီးသန္႔ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားမွာ သူတို႔ေတြဟာ တြဲဖက္အၾကံေပးသူမ်ား၊ အဓိကက်တဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္တယ္။

Pharmacistဦးေဆာင္ေသာအတြင္းလူနာဝန္ေဆာင္မႈျဖစ္တဲ့  ဘက္တီးရီးယားပိုးထဲမွ antibioticsမ်ားယဥ္ပါးမႈလမ္းေၾကာင္းမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေသာ၊ antibioticsေတြကို သင့္တင့္စြာသံုးစြဲဖို႔ guidelinesေတြ ထုတ္ျပန္ေပးတဲ့ သီးသန္႔အထူးအသင္းအဖြဲ႔မွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အတြင္းလူနာမ်ားေဆးရံုမွာေနထိုင္စဥ္အတြင္း အာဟာရမ်ားနဲ႔ပတ္သက္၍ လူနာမ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ရေသာ အသင္းဝင္အုပ္စုတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Nutrition support serviceမွာလည္း အဓိကက်သူမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။

၅။ အဓိကေဆးရံုေဆးဘုတ္အဖြဲ႔(Major Hospital Medical Boards)မွာ အေရးပါတဲ့အခန္းက႑မ်ားစြာမွာ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ 

Pharmacistsေတြဟာ လူနာေတြ ေဘးကင္းလံုျခံဳမႈ(Safety)၊ အရည္အေသြးတိုးတက္ျမင့္မားမႈ(Quality Improvement)နဲ႔ စိတ္ခ်ေသခ်ာမႈ ေကာ္မတီ(Assurance committee)မွာ Medication Safety Teamရဲ႔ အဖြဲ႔ဝင္မ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေဆးရံုမွာေဘးကင္းစိတ္ခ်ရတဲ့ေဆးဝါးမ်ားနဲ႔စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသမ်ားအသံုးခ်ပံုကို ေျပာဆိုေထာက္ခံဖို႔ ဌာနတစ္ခုခ်င္းစီရွိ အဖြဲ႔အစည္းအသီးသီးမွလူမ်ားနဲ႔အတူ  ေဆးဝါးေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈနဲ႔ပတ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ပံုမွန္အလွည့္က်မၽွေဝၾကပါတယ္။ ေဆးရံုရဲ႔  Pharmacy and Therapeuticsေကာ္မတီမွာ ေဆးရံုရွိေဆးစာရင္းမ်ားအားလံုးကို ျပင္ဆင္မြမ္းမံရာတြင္လည္း ပါဝင္ပါေသးတယ္။ ေဆးစာရင္းထဲရွိ ေဆးမ်ားထပ္ခါပါဝင္မႈေလ်ာ့နည္းေအာင္နဲ႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ကုထံုးက်င့္စဥ္ကိုအေလးအနက္ထားဂရုျပဳဖို႔ ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းအလိုက္ ေဆးဝါးအသံုးျပဳပံုမ်ားကို ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ေပးပါတယ္။

၆။သူတို႔ဟာ ဝယ္လိုက္ ေရာင္းလိုက္ဆိုေတာ့ ပံုမွန္အေရာင္းဝန္ထမ္းနီးနီးနဲ႔ တူေနပါတယ္။

ေဆးရံုကေဆးအဝယ္ေတာ္မ်ား(Hospital purchasing pharmacists)ဟာ လူနာေတြသံုးဖို႔ အေကာင္းဆံုးေဈးႏႈန္းနဲ႔ အေကာင္းဆံုးပစၥည္းအတြက္ ေသခ်ာစြာရွာေဖြစူးစမ္းရပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ safetyနဲ႔မကိုက္ညီတဲ့ပစၥည္းမ်ားမဝယ္မိေစဖို႔ ေသေသခ်ာခ်ာဆန္းစစ္ရပါတယ္။ သံုးစြဲဖို႔မသင့္ေလ်ာ်္တဲ့ကုန္ပစၥည္းေဆးဝါးမ်ား(Product defects )ကို သူတို႔ထံအစီရင္ခံတင္ျပၾကၿပီး သူတို႔က ေဆးကုမၸဏီေတြ(medication dealers)နဲ႔တိုက္ရိုက္ဆက္သြယ္ကာ အဆိုပါအေျခအေနမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းၾကရပါတယ္။ ေဆးရံုအတြင္းရွိ ေဆးဝါးမ်ားသိုေလွာင္မႈနဲ႔ ျဖန္႔ျဖဴ းမႈအတြက္ protocols and guidelinesေတြကို မြမ္းမံျပဳစုေပးပါတယ္။

၇။ သူတို႔ဟာ အနာဂတ္တြင္ ဖူးပြင့္လာမဲ့ Pharmacistsနဲ႔ Pharmacyေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ဆရာမ်ားနဲ႔ အႀကံေပးကူညီသူမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။

ေဆးရံုမ်ားဟာ ေနာင္မ်ိဳးဆက္သစ္Pharmacistsေတြအတြက္ အေကာင္းဆံုးဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈအေထာက္အကူေပးႏိုင္ေသာ ေနရာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Practicing pharmacistsမ်ားဟာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ မၾကာခဏဆိုသလို Pharmacy students နဲ႔ Pre-registration Pharmacistsတို႔ရဲ႔ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ ပူးေပါင္းပါဝင္ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ငယ္ရြယ္တဲ့Pharmacistsေလာင္းလ်ာေလးမ်ားဟာ သူတို႔ရဲ႔အလုပ္မွာ နားလည္တတ္ကၽြမ္းဖို႔ စီနီယာမ်ားေနာက္ ထက္ခ်ပ္မခြာ လိုက္ၾကရပါတယ္။ Pharmacistsမ်ားကလည္း ေက်ာင္းသားမ်ား စာတမ္းျပဳစုစုစည္းထားတဲ့ Clinical or Quality Improvement Projectsမ်ားကို လမ္းညႊန္ထိန္းခ်ဳပ္ၾကရပါတယ္။

၈။ နာရီရွည္ၾကာစြာလုပ္ရၿပီး အဆိုင္း(shifts)နဲ႔လုပ္ရပါတယ္။

Hospital Pharmacistတစ္ေယာက္ရဲ႔အလုပ္ခ်ိန္နာရီဟာ တစ္ပတ္လၽွင္ ပ်မ္းမၽွ ၄၄နာရီရွိပါတယ္။ အမ်ားစုမွာ သန္းေခါင္ယံည၁၂နာရီမွ မနက္၈နာရီထိ Hospital pharmacyရဲ႔ ၂၄နာရီလုံး လည္ပတ္ႏိုင္ရန္ အဆိုင္းခြဲ၍ လုပ္ၾကပါတယ္။ အခ်ိဳ႔မွာ Clinical ward roundsရာမွာ ပါဝင္ဖို႔နဲ႔ protocolsျမန္ဆန္ၿပီးေျမာက္ေစဖို႔ တစ္ပတ္ကို အခ်ိန္နာရီၾကာရွည္စြာ လုပ္ၾကရပါတယ္။ 

၉။ သူတို႔ေတြဟာ ကိုးလိုးကန္႔လန္႔အခ်ိန္မွာမွ ေန႔လည္စာစားၾကရပါတယ္။

ေယဘူယ်အားျဖင့္ Hospital Pharmacistsမ်ားဟာ  ေဆးအမ်ားဆံုးလာယူတဲ့အခ်ိန္ မြန္းတည့္၁၂နာရီမွ၂နာရီအခ်ိန္အေတာအတြင္းကိုေရွာင္၍ သူတို႔ရဲ႔ေန႔လည္စာမ်ားကို ၁၁နာရီမွ၁၂နာရီၾကား (သို႔) ၂နာရီမွ၃နာရီၾကားမွာ စားရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လူနာမ်ား ဆရာဝန္ၾကည့္ၿပီး outpatient pharmacyမွာ ေဆးလာယူဖို႔ ေရာက္လာၾကတဲ့အခ်ိန္နဲ႔ အတြင္းလူနာမ်ား ေဆးရံုကေန ဆင္းသြားတဲ့အခ်ိန္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၀။ သူတို႔ေတြဟာ ITဗဟုသုတ အလြန္ၾကြယ္ဝပါတယ္။

ဝန္ထမ္းကုန္က်စရိတ္ေလ်ာ့က်ေစဖို႔ ျပည္တြင္းေဆးရံုမ်ားမွာ အိုင္တီနည္းပညာမ်ားစြာျဖင့္ စက္ကိရိယာမ်ားကို တပ္ဆင္ထားပါတယ္။ Pharmacistsေတြက အဆင့္ျမင့္နည္းပညာကိရိယာမ်ားျဖစ္တဲ့ Robotic dispensersနဲ႔ ေဆးသိုေလွာင္ဖို႔ automated medication cabinetsေတြအတြက္ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ရတဲ့အုပ္စုဝင္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ in house နဲ႔ on discharge ေဆးျဖန္႔ျဖဴ းျခင္းကိုစီမံကြပ္ကဲဖို႔ လၽွပ္စစ္ေဆးထိန္းခ်ဳပ္မႈစံနစ္ကို ဖြံံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈနဲ႔ သံုးစြဲမႈမွာလည္း ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ပါေသးတယ္။ 

❤ကဲ- အျဖဴ ေရာင္ကုတ္အက်ီၤၿကီးဝတ္ထားတဲ့လူက  ေဆးေကာင္တာေနာက္ကြယ္ကေန ထင္ထားတာထက္ ပို၍စိတ္ဝင္စားဖြယ္၊ ရႈပ္ေထြးဖြယ္လုပ္ေဆာင္စရာေတြ အမ်ားႀကီးက်န္ရွိေနေသးတယ္ဆိုတာကို သင္အခု သိၿပီေပါ့ေနာ္။ ရူးမသြားနဲ႔ဦး....... :)

웃웃웃웃웃웃웃---------------------------웃웃웃웃웃웃웃웃웃웃

Reference- 10 normal and oddball facts you never knew about a hospital pharmacist from MIMS