ဘာေၾကာင့္'Dr Google'နဲ႔ေဆြးေႏြးျခင္းဟာ ေကာင္းတဲ့စိတ္ကူးမဟုတ္တာလဲ

ရာသီဥတုမေကာင္းတဲ့အခါမွာ အနည္းငယ္ေနလို႔မေကာင္းတာ(သို႔)ႏွာေခ်မယ္၊ တစ္ကိုယ္လံုးကိုက္ခဲေနတာေတြျဖစ္ရင္ သင္ဘာလုပ္မွာလဲ။ သင့္ရဲ႔စမတ္ဖုန္းကို ေကာက္ကိုင္ၿပီး Dr Googleလို႔ေခၚတဲ့ ဂူဂဲလ္ထဲမွာရွာေဖြၿပီး ေဆြးေႏြးမွာလား။

ကမာၻတစ္ဝွမ္းကြန္ယက္ရွိ သတင္းအခ်က္အလက္ရွာေဖြႏိုင္ေသာsoftware systemတစ္ခုျဖစ္တဲ့  search engineမွ ဟင္းလ်ာခ်က္ျပဳတ္နည္း၊ အစားအေသာက္နဲ႔ခႏၶာကိုယ္ထိန္းသိမ္းနည္း၊ ရာသီဥတုသတင္း(သို႔) မည္သည့္အေၾကာင္းအရာ၊သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားမဆို အင္တာနက္ကေနေသခ်ာရွာေဖြစုေဆာင္းႏိုင္ေသာ ေကာင္းမြန္တဲ့ကိရိယာတစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတာ သံသယျဖစ္ဖြယ္မရွိပါ။ သို႔ေသာ္လည္း သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာအႀကံျပဳ ခ်က္မ်ားအတြက္ ဂူဂဲလ္မွာ အားလံုးမွန္ကန္တိက်တဲ့အေျဖမ်ား လံုေလာက္စြာရွိမွာမဟုတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လံုးဝမွီခိုအားထားလို႔ေတာ့မရႏိုင္ပါ။

သင္လိုခ်င္တဲ့ ခ်က္နည္းျပဳ တ္နည္း(သို႔) တိက်တဲ့ရာသီဥတုသတင္းကိုေတာ့ ရခ်င္ရႏိုင္ေပမယ့္ သင့္က်န္းမာေရး၊ ေနထိုင္မေကာင္းျခင္းအတြက္ တိက်တဲ့ေရာဂါသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ေဆးညႊန္းေတြကိုေတာ့ေရာ သင္ရႏိုင္မွာရဲ႔လား။ တိတိက်က်ရႏိုင္မွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ အြန္လိုင္းဆရာဝန္ေတြရဲ႔က်န္းမာေရးဆိုင္ရာအၿကံျပဳ ခ်က္ေတြကို မွီဝဲစြဲကပ္ေနျခင္းဟာ အနာဂတ္မွာ သင့္ကိုဒုကၡျဖစ္ေစပါလိမ့္မယ္။

ဂူဂဲလ္က ဆရာဝန္တာဝန္ကို အစားထိုးေနရာယူလိုက္ျခင္း

တစ္ခ်ိဳ႔ လူေတြက google ကေန သူတို႔ရဲ႔ေရာဂါေဝဒနာလကၡဏာမ်ားကို ရွာၿပီး screenမွထြက္လာတဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို အားကိုးကာ ဆရာဝန္နဲ႔သြားေရာက္ေဆြးေႏြးျပစရာမလိုဘူးလို႔ ထင္ေကာင္းထင္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဖ်ားနာျခင္း(သို႔)အဆစ္အျမစ္နာျခင္းစတဲ့ စာသားေတြရိုက္ထည့္ၿပီး googleကေနရွာလိုက္ရံုနဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါေဝဒနာအမ်ိဳးမ်ိဳး (ျပင္းထန္တာ အပါအဝင္)နဲ႔ ၄င္းတုိ႔နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားစြာကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အဲဒီသတင္းအခ်က္မ်ားအားလံုးကိုဖတ္ၿပီး လူနာေတြပို၍စိုးရိမ္ပူပန္သြားတတ္ၾကပါတယ္။ အကယ္၍ ေရာဂါေဝဒနာစာရင္းထဲမွာ ကင္ဆာ(သို႔)တစ္ျခားျပင္းထန္တဲ့ေဝဒနာမ်ားပါလၽွင္ ပိုစိတ္ပူရျပန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္တာနက္ကေနရွာေဖြျခင္းဟာ လူနာေတြစိုးရိမ္တာနဲ႔မကိုက္ညီတဲ့ သာမန္ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ေရာဂါေဝဒနာေတြကိုသာေပးတဲ့အခ်က္အလက္မ်ားသာ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ လူနာတစ္ေယာက္ဟာ သူ႔ရဲ႔ျပေနက်ဆရာဝန္ေပးတဲ့ အႀကံဥာဏ္နဲ႔ သူအင္တာနက္ကေန ရရွိထားတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားနဲ႔ ဆန္႔က်င္မႈျဖစ္ေနလၽွင္ အသိဥာဏ္ဗဟုသုတရွိတဲ့လူနာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သံသယေတြ၊ဒြိဟေတြ ရွိေနပါလိမ့္မယ္။

ဒါေၾကာင့္ "Dr Google"အခ်က္အလက္မ်ားက လူနာမ်ားသူတို႔ရဲ႔ဆရာဝန္ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ  ျငင္းခံုဖို႔ ကမၻာ႔ေဆးပညာေလာကသားေတြနဲ႔ ယေန႔ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာတဲ့အထိ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ လူနာက သူတို႔႔ျပေနက်ဆရာဝန္ေတြရဲ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကုသမႈနည္းလမ္းမ်ားကို စတင္ေမးခြန္းထုတ္လာတဲ့အခါမွာ ျပႆ     နာမ်ားမၾကာခဏျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ အဆိုပါျဖစ္စဥ္မ်ားမွာ ျပည္သူပိုင္နဲ႔ပုဂၢလိကက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအဆင့္အသီးသီးမွာ ေန႔စဥ္နီးပါးမၽွ ျဖစ္ပ်က္ေနၾကပါတယ္။

ဒါဟာဆိုးရြားျပင္းထန္တဲ့ ကိစၥတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ျပည္သူမ်ားဟာ ဆရာဝန္နဲ႔အမွန္တကယ္ေဆြးေႏြးျခင္း၊ စမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္း၊ ဓါတ္ခြဲစမ္းသပ္ျခင္း၊ ၄င္းတို႔မွရရွိလာတဲ့အေျဖမ်ား၊ ဆရာဝန္ရဲ႔ညႊန္ၾကားကုသမႈမ်ားထက္ အင္တာနက္ထဲက ေပးတဲ့အခ်က္အလက္အေပၚ ပို၍ယံုၾကည္မႈရွိလာေတာ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူနာနဲ႔ဆရာဝန္အၾကားဆက္ဆံေရးမွာ ရင္းႏွီးေႏြးေထြးမႈေလ်ာ့နည္းလၽွင္ လူနာရဲ႔ေရာဂါကုသမႈနဲ႔ ေနျပန္ေကာင္းလာဖို႔က အနည္းငယ္ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းလာႏိုင္ဖြယ္ရွိပါတယ္။

က်န္းမာေသာဆရာဝန္နဲ႔လူနာၾကားအေျခခံဆက္ဆံေရးကေတာ့ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ရိုေသေလးစားမႈပဲ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေတြမရွိရင္ လူနာက ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားတဲ့ အၾကံဥာဏ္နဲ႔ကုသမႈကို လက္မခံႏိုင္ေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး လူနာက ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အေကာင္းဆံုးကုသမႈကို ရရွိႏိုင္မွာလဲ။ အဲလိုလမ္းေၾကာင္းကေနၿပီး လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ နာတာရွည္ေရာဂါေဝဒနာေတြျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုးနဲ႔ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြအျဖစ္ ဦးတည္ကာ ခံစားေနရပါတယ္။

ဆရာဝန္ကသာေရာဂါလကၡဏာကို ရွင္းလင္းသံုးသပ္ႏိုင္ျခင္း

အေအးမိျခင္း၊အဆစ္အျမစ္နာျခင္း၊ေအာ့အန္ျခင္းနဲ႔ ဝမ္းသြားျခင္းစတဲ့လကၡဏာမ်ားဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို႔ေတြမွာ ပို၍အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ တုပ္ေကြးကဲ့သို႔ လကၡဏာေတြျပတတ္ပါတယ္။

လ်င္ျမန္စြာမစံုစမ္းႏိုင္ရင္ တုပ္ေကြးေဝဒနာရွင္မ်ားဟာ အသက္အႏၱရာယ္စိုးရိမ္ဖြယ္ရွိေသာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူတိုင္းမျဖစ္မေနသိထားသင့္တာကေတာ့ ဖ်ားနာျခင္းကို သူတို႔ရဲ႔ေရာဂါလကၡဏာတစ္ခုတည္းကိုပဲ အေျခခံၿပီး တစ္သမတ္တည္း သတ္မွတ္လို႔မရႏိုင္ပါဘူး။ ေနာက္ထပ္စမ္းသပ္မႈမ်ားနဲ႔ ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးျခင္းမ်ားကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္သလို လူနာခံစားေနရတာေတြ ေသခ်ာမသိေသးခင္ ဆရာဝန္က လူနာရဲ႔ေဆးမွတ္တမ္းကို ေသေသခ်ာခ်ာစံုစမ္းေလ့လာရပါမယ္။ ေရာဂါလကၡဏာမွားယြင္းသတ္မွတ္လိုက္ျခင္းက လူနာေတြကို ထိခိုက္ေစၿပီး သူတို႔ရဲ႔အသက္အႏၱရာယ္ပါ ၾကီးမားေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါေဝဒနာေတြကိုရွင္းလင္းစြာဘာသာျပန္ဆိုျခင္းကို ဗဟုသုတအသိပညာၾကြယ္ဝေသာ၊ ပို၍အေရးပါ အေတြ႔အၾကံဳ ရင့္က်က္သူမ်ားျဖစ္တဲ့ ဆရာဝန္မ်ားကသာ လုပ္သင့္ပါတယ္။ 

သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို စီစစ္ျခငး္

အင္တာနက္သံုးသူမ်ားဟာ သူတို႔ဖတ္တဲ့က်န္းမာေရးဆိုင္ရာသတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေသခ်ာစီစစ္စြာ ဖတ္တတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေဆာင္းပါးမ်ားအားလံုးကို က်န္းမာေရးဆိုင္ရာပုဂၢိဳလ္ေတြျဖစ္တဲ့ ဆရာဝန္မ်ား၊အာဟာရပညာရွင္မ်ား(သို႔)သူနာျပဳမ်ားေရးတာ မဟုတ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႔ေဆာင္းပါးေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႔ကိုယ္ပိုင္(သို႔)မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း(သို႔)မိသားစုဝင္ေတြရဲ႔ အေတြ႔အႀကံဳ ေတြအေပၚ အေျခခံထားၿပီး ယံုၾကည္အားကိုးလက္ခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ မွီျငမ္းဖြယ္ရာအျဖစ္ အသံုးျပဳဖို႔ သူတို႔ရဲ႔သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားမွာ အားနည္းေနပါေသးတယ္။

သို႔ေသာ္  PubMed Health, British Medical Journal နဲ႔ New England Journal of Medicineစတဲ့ ဝက္ဆိုဒ္မ်ားမွာ အသိအမွတ္ျပဳအဖြဲ႔အစည္းမွ လုပ္ေဆာင္တဲ့ ေနာက္ဆံုးေပၚသုေတသနစမ္းသပ္ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို အစီအစဥ္တက် Updateအၿမဲလုပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ၄င္းတို႔ဟာ စာဖတ္သူေတြအတြက္ ယံုၾကည္အားကိုးရတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္အရင္းအျမစ္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ 

လူထုအမ်ားစုဟာ လူမႈကြန္ယက္(social media)ထဲသို႔ ပ်ံ႔ႏွံံ႔ဝင္ေရာက္လာသမၽွ အေျခအျမစ္မရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို အလြယ္တကူယံုၾကည္လြယ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ တာဝန္သိစိတ္မရွိတဲ့လုပ္ေဆာင္ခ်က္၊စိတ္ထားျဖစ္ၿပီး မွားယြင္းတဲ့သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားျဖန္႔ေဝျခင္းကိုသာ အားေပးေနသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ 

ဒါေၾကာင့္အင္တာနက္သံုးစြဲသူမ်ားအထူးသတိျပဳသင့္တာကေတာ့  social mediaက တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ဆက္သြယ္ဖို႔ လြယ္ကူေအာင္ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ လူသြားလမ္း(platform)သေဘာမ်ိဳးပါပဲ။ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာသတင္းအခ်က္အလက္မ်ား (အထူးသျဖင့္ သက္ေသအေထာက္အထားမရွိတဲ့သတင္းအစီရင္ခံခ်က္မ်ား)ကို မျဖန္႔ေဝသင့္ပါ။ သင္ဖတ္သမၽွအရာတိုင္းကို မယံုၾကည္ပါနဲ႔။ ထူးခၽြန္တတ္ကၽြမ္းသူေတြထံမွ အတည္ျပဳခ်က္ကို ရယူပါ။  

Reference-  Why consulting 'Dr Google' is not a good idea (MIMS)