ေဆးဝါးကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ရွိျခင္းက က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမွာ ဘယ္ေလာက္အေရးပါသလဲ

Pharmacistsေတြက သိပၸံပညာ၊ ဓါတ္ခြဲစမ္းသပ္ထားေသာေဆးဝါးမ်ားအသံုးျပဳပံုကို ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားျဖစ္ကာ
ေဆးဝါးမ်ားရဲ႔ ေပါင္းစပ္ဖြဲ႔စည္းပံု၊ ဓါတုေဗဒနဲ႔ရူဗေဗဒဆိုင္ရာဂုဏ္သတၱိမ်ား၊ သန္႔စင္မႈနဲ႔အစြမ္းထက္ျမက္ေအာင္ 
ဘယ္လိုကာကြယ္ရမယ္၊ေဆးဝါးမ်ားထုတ္လုပ္ပံု၊အသံုးဝင္ပံုမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဗဟုသုတၾကြယ္ဝၾကပါတယ္။ 
ကုန္ၾကမ္းမွစ၍ လူနာေတြဆီေရာက္ရွိသည္အထိ အဆင့္တိုင္းမွာ ေဘးကင္းမႈနဲ႔ ေရာဂါကုထံုးနဲ႔ေလ်ာ္ညီစြာ 
အသံုးခ်ႏိုင္မႈကို ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ရပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႔ေဆးပညာဗဟုသုတေတြကို အသံုးခ်ၿပီး ဆရာဝန္၊ သူနာ
ျ ပဳ မ်ားနဲ႔ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအသင္းဝင္မ်ားနဲ႔ ပူးေပါင္းကာ ဘာေဆးေပးရမလဲဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ 
လူနာေတြရဲ႔က်န္းမာေရးနဲ႔ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈတို႔ကို မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင့္ၾကည္႔ရပါတယ္။  Pharmacists 
ေတြက ေဆးေတြကို စိတ္ဝင္စားရံုသာမက ေဆးဝယ္လာသူမ်ားနဲ႔ လူနာမ်ားကို ေဆးဝါးမ်ားသံုးစြဲပံုအေၾကာင္း
ပညာေပးျခင္း၊အၾကံေပးျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ရပါတယ္။

အၿမဲတမ္းလိုလို ေဆးညႊန္းစာအမ်ားစုမွာ မရွင္းလင္းမသဲကြဲတတ္ေသာေၾကာင့္ လူနာေတြအတြက္ ထိခိုက္စိုး

ရိမ္ရပါတယ္။ ေဆးဝါးကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက dosage and formulation (e.g., liquid or tablet)လား 
brand name product ေပးရမွာလား (သို႔) generic equivalent အလားတူေဆး အစားထိုးႏိုင္မလား
ဆိုတာကို ဆရာဝန္ေတြထံ ေသခ်ာစြာအတည္ျပဳခ်က္ရယူဖို႔ လိုပါတယ္။

ေဆးရံုေဆးခန္းမွာလုပ္ေနတဲ့Pharmacistsေတြအေနနဲ႔ ဒီလူနာက ေဆးအသစ္ေသာက္တာလား၊ အရင္ေဆး
ကိုပဲ ျပန္ျဖည့္ဆက္ေသာက္ရတာလားဆိုတဲ့ လူနာတိုင္းရဲ႔ေဆးမွတ္တမ္းကို အခ်ိန္တိုင္းမွာ ဆန္းစစ္ေနရပါ
မယ္။ ဒီနည္းက ေဆးတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့တန္ျပန္သက္ေရာက္မႈကို Pharmacistsေတြ 
အတြက္ ကာကြယ္တားဆီးေပးႏိုင္တဲ့ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္သလို လူနာေတြအတြက္ ေဘးကင္း
စိတ္ခ်ရပါတယ္။ က်န္းမာေရးထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈက ေဆးညႊန္းစာေဆးေသာက္ရတာထက္ လိုအပ္ခ်က္ 
မ်ားစြာရွိပါတယ္။ Pharmacistsေတြက ေဆးညႊန္းစာမလိုတဲ့ေဆးမ်ားသံုးစြဲမႈ၊ က်န္းမာေရးျဖည့္စြက္ေဆး
(health supplements)ျဖစ္တဲ့ ဗီတာမင္မ်ား၊ herbal and natural health productsမ်ားမွီဝဲျခင္း၊ ေလ့က်င့္
ခန္းလုပ္ျခင္းနဲ႔ ေကာင္းမြန္တဲ့အစားအေသာက္ကို ထိန္းသိမ္းစားေသာက္ျခင္းစတဲ့ အၾကံဥာဏ္မ်ားမၽွေဝျခင္းျဖင့္ 

လူနာေတြအလြယ္တကူမဖ်ားနာေအာင္ ကုစားရာ​မွာ ကူညီေပးပါတယ္။ 

Pharmacistsေတြရဲ႔အႀကီးမားဆံုးတာဝန္ဝတၱရားက “three Rs”လို႔ေခၚတဲ့ မွန္ကန္ေသာေဆး(right drug)၊ 
မွန္ကန္တဲ့လူနာ(right patient) နဲ႔ မွန္ကန္တဲ့ေဆးပမာဏ(right dose)ျဖစ္ရန္ ေသခ်ာတိက်ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီ
ဝတၱရားမ်ားကို pharmacy technicians၊ student interns and residentsေတြကိုလည္း ေသခ်ာတိတိက်က်
လုပ္ႏိုင္ဖို႔ သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးရပါမယ္။ ေဆးဆိုင္ပိုင္ရွင္မ်ားနဲ႔supervisorsေတြမွာလည္း ဝန္ထမ္းေတြကို 
ေသခ်ာစြာ ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ျခင္း၊ အလုပ္ခြင္စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း(workplace policies)မ်ားကို ေသခ်ာေရးဆြဲ
ၾကပ္မတ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ ဝန္ထမ္းမ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲရပါမယ္။ 

ၿဗိတိန္ႏို္င္ငံရွိ အဂၤလန္၊စေကာ့တလန္နဲ႔ ေဝးလ္စ္တို႔မွာ ေဆးဝါးပညာရွင္မ်ားရဲ႔ professional leadership 
roleကို ထိန္းသိမ္းျမွင့္တင္ဖို႔ Royal Pharmaceutical Society(RPS)အဖြဲ႔အစည္းကို စက္တင္ဘာ၂၀၁၀မွာ 

ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါတယ္။  ဆရာဝန္မ်ားတာဝန္မ်ားစြာယူေနရခ်ိန္မွာ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈအေနနဲ႔ 
pharmacistsေတြက မလိုလားအပ္တဲ့ေဆးဝါးသံုးစြဲျခင္းကို ရပ္တန္႔ဖို႔ေျဖရွင္းေပးျခင္း၊ ျပည္သူမ်ားကို 
side-effectsနည္းတဲ့ ေဆးဝါးအသစ္မ်ားနဲ႔ မလိုလားအပ္တဲ့ေဆးဝါးပမာဏေလၽွာ့ခ်သံုးစြဲတဲ့ အသိပညာ
ေပးျခင္းစသည္တို႔ကို တစ္ေတာင့္တစ္ေနရာကေန ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေစဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ အဆိုပါ
(RPS)ကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါတယ္။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေဝဟာေတြမွာရွိတဲ့ pharmacistဦးေဆာင္တဲ့
ေဆးဝါးသံုးသပ္မႈ(medicine reviews)က သက္ႀကီးလူနာေတြအတြက္ ေဘးကင္းလံုၿခံဳ မႈ တိုးတက္ေစရံု
သာမက ေဆးရံုတက္ေရာက္ကုသျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ National Health Service (NHS)ရဲ႔
ေငြေၾကးကုန္က်မႈကိုလည္း သက္သာေစပါတယ္။

Royal Pharmaceutical Societyရဲ႔ေဂဟာ(Care Homes)ေတြမွာရွိတဲ့ လူနာအမ်ားစုမွာ ေဆးေတြအမ်ားႀကီး
ေသာက္ရပါတယ္။ လူမမာအမ်ားစုမွာအသက္အရြယ္ႀကီးသူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ အားနည္းမယ္၊ ေရာဂါေပါင္းစံု
ေထြျဖားမယ္၊ အဆိုပါေဆးမ်ားစြာကို ေသာက္ဖို႔ သာမန္ေနေကာင္းတဲ့သူေတာင္မွ တာဝန္တစ္ရပ္အေနနဲ႔ 
အခ်ိန္ေပးေသာက္ရမယ္။ မွတ္ဥာဏ္အားခ်ိဳ႔ယြင္းတဲ့အသက္ႀကီးသူေတြအဖို႔ အထူးသျဖင့္ ေဆးအမ်ားႀကီးကို 
ဘယ္လိုေသာက္ရမယ္ဆိုတာ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ မညႊန္ၾကား၊ ဒီေဆးေသာက္ျခင္းရဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္
အက်ိဳးရလဒ္ကို ေသခ်ာနားမလည္ခဲ့ရင္ ျပႆ      နာရွိႏိုင္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ pharmacistရွိျခင္းေၾကာင့္ အဆိုပါ
အေျခအေနရွိတဲ့လူနာေတြရဲ႔ ေဆးဝါးသံုးစြဲမႈကို စီမံကြပ္ကဲျခင္း၊ သူတို႔ရဲ႔ေဆးေတြကို ပံုမွန္ဆန္းစစ္ေပးျခင္းျဖင့္
တိုးတက္ေကာင္းမြန္တဲ့အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ အေထာက္အကူေပးပါတယ္။ တျခားနာတာရွည္ေရာဂါနဲ႔ 
အတိတ္ေမ့ေရာဂါေဝဒနာစြဲကပ္ေနတဲ့လူနာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ထိေရာက္တဲ့ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲမႈမရွိရင္ အႏၱရာယ္
ရွိႏိုင္ပါတယ္။ေဆးအမ်ားၾကီးကို ဘယ္လိုအပိုင္းအျခားအလိုက္ေသာက္ရမယ္ဆိုတဲ့ အသိဥာဏ္မရွိတဲ့အတြက္
ေဆးတစ္ခုနဲ႔တစ္ခုဆန္႔က်င္စြာတန္ျပန္သက္ေရာက္ၿပီး သူတို႔ရဲ႔ ေမ့ေလ်ာ့တတ္တဲ့ေရာဂါေဝဒနာကို ပိုမိုဆိုးရြား
ေစပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ care homes ေတြမွာ pharmacistေတြလာေရာက္ၾကည့္ရႈျခင္းဟာ ေငြကုန္ေၾကးက်
သက္သာေစရံုသာမက လူနာေတြရဲ႔ဘဝအရည္အေသြးျမင့္မားတိုးတက္ေစဖို႔ အလားအလာရွိပါတယ္။ 

ေခတ္နဲ႔အညီေဆးပညာတိုးတက္မႈမ်ားကို စဥ္ဆက္မျပတ္သိရွိေစႏိုင္ဖို႔ pharmacistေတြဟာ ဘဝတစ္သက္
တာ သင္ယူေလ့လာဆည္းပူးေနရပါမယ္။ ေဆးပညာတိုးတက္မႈနဲ႔ အစြမ္းထက္တဲ့ေဆးဝါးအသစ္မ်ား မိတ္ဆက္
ျခင္းဟာ ေဆးဝါးသံုးစြဲစီမံမႈကို ပို၍ရႈပ္ေထြးေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ pharmacistမ်ားဟာ သက္ဆိုင္ရာ
ဘြဲ့လြန္ပညာရပ္သင္တန္းမ်ား( oncology, cardiology, critical care, psychiatry and geriatrics) စတဲ့ 
ေဆးပညာဘာသာရပ္ေတြကို အထူးျပဳ ကၽြမ္းက်င္မႈရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ သို႔မွသာ ဆရာဝန္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္
ရြက္ကာ ေဆးဝါးမ်ားကို အေကာင္းမြန္ဆံုးသံုးစြဲႏိုင္ေအာင္ ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္ျခင္း၊ ေဆးဝါးမွားယြင္းမႈကို
ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ျခင္း၊ ရႈပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ေဆးဝါးမ်ားကုသမႈနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ ေရာဂါအေျခအေန၊ အခက္အခဲမ်ားကို
ေလ်ာ့က်ေစေအာင္  အဆိုပါspecialist pharmacistsေတြက ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရေသာ္ ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ Pharmacistsေတြအေနနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းခြင္မွာ ကၽြမ္းက်င္
ပိုင္ႏိုင္ရံုသာမကအမ်ားျပည္သူေတြအတြက္ အက်ိဳးျပဳတဲ့ Pharmacistတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔ ေဆးပညာတိုးတက္
ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔အညီ အဖက္ဖက္မွ တတ္ႏိုင္သမၽွ လက္လွမ္းမီသေလာက္ မ်က္ေျခမျပတ္ေလ့လာဖတ္ရႈ
မွတ္သားဆည္းပူးပါလို႔...............။

emai
l