Thursday, February 21, 2019

သင့္ေလ်ာ္မွန္ကန္တဲ့ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတာျခင္း

သင္ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို မွန္ကန္စြာတိုင္းတတ္ပါသလား။ ေသြးတိုးေရာဂါလားဆိုတာကို ေရာဂါအမည္တပ္ဖို႔နဲ႔ ကုသဖို႔ တိက်တဲ့ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတတ္ဖို႔ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုမိုတိက်တဲ့ေသြးေပါင္ခ်ိန္ဖတ္ယူႏိုင္ဖို႔အတြက္ တိက်တဲ့အတတ္ပညာနဲ႔လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအစံုကို ေကာင္းမြန္စြာျပဳစုထားပါတယ္။
သို႔ေသာ္ ေဆးပညာေလာကသားမ်ားဟာ အဆိုပါလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကို အျပည့္အဝလိုက္နာျခင္းမရွိေၾကာင္း သုေတသနေလ့လာခ်က္မွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ လူနာတေယာက္အေနနဲ႔ သင္လည္း သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းကို လိုက္နာ၊မနာကို ဆံုးျဖတ္တတ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
♡ ဘယ္အခ်ိန္မွာ တိုင္းမလဲ။

တေန႔နဲ႔႔တေန႔ ေသြးေပါင္ခ်ိန္အနည္းငယ္အတက္အက်ျဖစ္ေနတာကို ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုပါေန႔ခင္းဘက္အတက္အက်ျဖစ္ေနတာကို ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာတိုင္းတာျခင္းျဖင့္ မွန္ကန္ေအာင္လုပ္ေပးရပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ အထူးအခ်ိန္အပိုင္းအျခားအခ်ိဳ႔မွာ တိုင္းတာႏိုင္ဖို႔ နည္းလမ္းရွိပါတယ္။
ေယဘူယ်အားျဖင့္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို 
  • မနက္ပိုင္းေသြးက်ေဆးမေသာက္ခင္၊ 
  • ကိုယ္ကာယလႈပ္ရားမႈျပဳလုပ္ၿပီး၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ၿပီး၊ကာဖင္းေသာက္သံုးၿပီး ၁နာရီထက္မနည္းတဲ့အခ်ိန္မွာ
  • စမ္းသပ္ခန္းထဲရွိ အခန္းအပူခ်ိန္ကိုညွိဖို႔ ၁၀မိနစ္ၾကာေအာင္ထားၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ တိုင္းၾကည့္သင့္ပါတယ္။

♡ သင့္ေတာ္တဲ့လက္ပတ္ဆိုဒ္အရြယ္အစားကိုေရြးခ်ယ္ပါ။
Doctor measuring patients blood pressure
ေသြးေပါင္ခ်ိန္အေျဖရဲ႔တိက်မႈကို လႊမ္းမိုးေစမယ့္ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္မ်ားထဲမွ တခုကေတာ့ အသံုးျပဳမဲ့ေသြးေပါင္ခ်ိန္လက္ဝအရြယ္အစားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တိက်တဲ့လက္ဝဆိုဒ္(cuff sizing)အတြက္ အလြန္တိက်တဲ့ လမ္းညႊန္တစံုရွိပါတယ္။ဒါေပမယ့္ လူနာေတြအတြက္ ၾကည့္ရံုသက္သက္နဲ႔ေျပာျပဖို႔ ေတာ္ေတာ္ခဲယဥ္းႏိုင္ပါတယ္။ အကယ္္၍ သူတို႔ရဲ႔က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈျပဳလုပ္သူက မွန္ကန္တဲ့cuff ဆိုဒ္ကို သံုုးရင္ေပါ့။
အကယ္္၍ သင္ဟာ ပ်မ္းမၽွအရပ္အျမင့္(သို႔)ကိုယ္အေလးခ်ိန္နဲ႔ သိသိသာသာအထက္(သို့မဟုတ္)ေအာက္မွာ ရွိရင္ ဆရာဝန္(သို႔)သူနာျပဳက အခန္းထဲမွာရွိေနၿပီးသားcuff ကို သံုးျဖစ္ခ်င္မွသံုးပါလိမ့္မယ္။ ပံုုေသလက္ဝဆိုဒ္("default" cuff)ကို  ပံုမွန္ဆိုဒ္အရြယ္လူေတြအတြက္ သံုးဖို႔ အၿမဲလိုလိုစမ္းသပ္ခန္းမွာထားေလ့ရွိၿပီး အကယ္၍ သင္က ပံုမွန္အရြယ္အစားထက္ ပိုႀကီးမယ္(သို႔)ေသးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တိက်တဲ့အေျဖကို ထုတ္ေပးလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။
တရားဝင္လမ္းညႊန္မႈမ်ားက ေအာက္ပါလက္ဝဆိုဒ္(cuff sizes)ကို သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
လက္ေမာင္းပတ္လည္ 22 မွ 26စင္တီမီတာထိဆိုရင္ လူႀကီးအေသးဆိုဒ္(small adult cuff size)12 x 22 cm
လက္ေမာင္းပတ္လည္27 မွ34စင္တီမီတာထိဆိုရင္ လူႀကီးဆိုဒ္(adult cuff size)16 x 30 cm
လက္ေမာင္းပတ္လည္35မွ 44စင္တီမီတာထိဆိုရင္ လူႀကီးအႀကီးဆိုဒ္(large adult cuff size)16 x 36 cm
လက္ေမာင္းပတ္လည္45 မွ 52စင္တီမီတာထိဆိုရင္ လူႀကီးေပါင္ဆိုဒ္(adult thigh cuff size)16 x 42 cm

 သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ကိုယ္ဟန္အေနအထား
Doctor checks man's blood pressure.


Katrina Wittkamp/Getty Images
















တိက်တဲ့ေသြးေပါင္ခ်ိန္အေျဖကိုရဖို႔ ကိုယ္အေနအထားက အေရးႀကီးပါတယ္။
ေယဘူယ်အားျဖင့္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို သင္သက္ေတာင့္သက္တာထိုင္ေနစဥ္မွာ တိုင္းတာသင့္ပါတယ္။ လက္ေမာင္းကို သက္ေတာင့္သက္တာေျပေလ်ာ့ထားရပါမယ္၊ လက္ရွည္ပင့္မ၊ဖယ္ရွားေပးရပါမယ္၊ လက္ေမာင္းအေနအထားက ႏွလံုးနဲ႔တတန္းတည္းထားရပါမယ္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္လက္ပတ္ကို ပတ္တဲ့လက္ေမာင္းအပိုင္းသာ ႏွလံုးနဲ႔တတန္းတည္းျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ လက္ေမာင္းႏွစ္ဘက္လံုးကို မဆိုလိုပါ။
တခါတရံ သင့္ဆရာဝန္ဟာ သင့္ရဲ့ေသြးေပါင္ကို သင္လဲေလ်ာင္းေနစဥ္(သို႔)ရပ္ေနစဥ္မွာ တိုင္းတာတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီအေနအထားက အခ်ိဳ႔အေျခအေနကိစၥရပ္ေတြမွာ သင့္ေတာ္ေပမဲ့ ပံုမွာျပထားတဲ့အတိုင္း ထိုင္ေနတဲ့အေနအထားမွာလည္းပဲ တိုင္းတာတတ္ၾကပါတယ္။
♡ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာတိုင္းတာတဲ့အေျဖ(Multiple Readings)ကို ယူသင့္ပါတယ္။
Doctor examining patient in office

Terry Vine/Getty Images

တႀကိမ္တည္းတိုင္းတဲ့ေသြးေပါင္ခ်ိန္နဲ႔ တိက်တဲ့အေျဖကို မရႏိုင္ပါ။  ဘယ္ႏွႀကိမ္တိုင္းတာဖို႔လိုမလဲဆိုတဲ့ အေသးစိတ္အခ်က္က အခ်က္အလက္မ်ားစြာေပၚမူတည္ၿပီး ေျပာင္းလဲႏိုင္တာေၾကာင့္ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာတိုင္းတာဖို႔အတြက္ မျဖစ္မေနလိုအပ္တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။
တိက်တဲ့အေျဖတခုေသခ်ာေစဖို႔ သင့္ဆရာဝန္က သင့္ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို အခ်ိန္ၾကာၾကာနဲ႔ စစ္ေဆးသင့္ၿပီး ရံုးခ်ိန္လာလွည့္ေနစဥ္(office visit)ဆက္ၾကား ဘယ္ေလာက္ထိေျပာင္းလဲသြားသလဲဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ေနရပါမယ္။ ဒါထက္ပိုတိက်ခ်င္ရင္ေတာ့ ဆရာဝန္က သူတခါလူနာကိုလာလွည့္ေနစဥ္မွာ သင့္ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို တႀကိမ္ထက္ပိုၿပီး အမွန္တကယ္တိုင္းတာသင့္ပါတယ္။
ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အပူခ်ိန္နဲ႔စိတ္ဖိစီးမႈစတဲ့အရာေတြက ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကိုေျပာင္းလဲေစတာေၾကာင့္  တႀကိမ္ရံုးခ်ိန္လာလွည့္စဥ္(single office visit)မွာ တႀကိမ္ထက္ပိုၿပီးတိုင္းထားျခင္းက ဒီလိုအတက္အက်ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ တိက်မွန္ကန္မႈကိုေပးစြမ္းႏိုင္ပါတယ္။ဥပမာ- သင့္ေသြးေပါင္က ရံုးခ်ိန္လာလွည့္စဥ္အစမွာ ရံုးဆင္းခ်ိန္ထက္ မၾကာခဏပိုျမင့္ေနတတ္တယ္ဆိုၾကပါစို႔။ ရံုးခ်ိန္အစနဲ႔အဆင္းႏွစ္ခုစလံုးမွာတိုင္းတဲ့တခုကို ယူျခင္းက ပိုတိက်တဲ့ပ်မ္းမၽွအေျဖတခုကို ေပးပါတယ္။
သင့္ဆရာဝန္က သင္႔ေသြးေပါင္ကို လက္ေမာင္းတစ္ဘက္တည္းမဟုတ္ဘဲ ႏွစ္ဘက္လံုးမွာနဲ႔ သင့္ရက္ခ်ိန္း( appointment)အစနဲ႔ အဆံုးမွာ စစ္ေဆးတိုင္းတာသင့္ပါတယ္။

မွန္ကန္တဲ့နည္းစနစ္ကို ေမၽွာ္မွန္းပါ(Expect Correct Technique)African American doctor checking senior man's blood pressure

Terry Vine/Getty Images

သင့္ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းေနစဥ္ သင့္ဆရာဝန္(သို႔)သူနာျပဳကိုျပည့္စံုတဲ့အတတ္ပညာထက္ေလ်ာ့နည္းတဲ့အရာကိုသံုးဖို႔ သင့္အေနနဲ႔ေမၽွာ္လင့္ဖို႔ အေၾကာင္းအရာမရွိပါဘူး။ အကယ္၍ သင့္ဆရာဝန္က အမွားတခုခုလုပ္မယ္(သို႔) မွန္ကန္ေလ်ာ္ညီတဲ့နည္းစနစ္ကိုမလိုက္နာတာကို ျမင္ရရင္ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုတာကို သင္ေမးျမန္းသင့္ပါတယ္။ တခါတရံ အတတ္ပညာပိုင္းမွာအေျပာင္းအလဲေတြ ရွိဖို႔လိုအပ္တာေၾကာင့္ ဆရာဝန္က အဲဒါကိုရွင္းလင္းစြာေသခ်ာရွင္းျပတတ္ႏိုင္ရပါမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သူက လက္ခံႏိုင္တဲ့လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ကို မလိုက္နာတဲ့အတြက္ ေတာင္းပန္သင့္ၿပီး ေနာက္တခါထပ္ျပန္တိုင္းၾကည့္သင့္ပါတယ္။
သင့္ကလည္း သင့္ဆရာဝန္ကို ရက္ခ်ိန္းရက္မတိုင္ခင္ သင္ဘာေဆးေတြေသာက္ထားသလဲ၊ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ထားတယ္၊ လြန္ခဲ့တဲ့နာရီပိုင္းအတြင္း စားထားတာမွန္သမၽွကို သူမေမးတာေတာင္မွ ေျပာျပသင့္ပါတယ္။ 
(စကားခ်ပ္- တခ်ိဳ႔ေသာအေၾကာင္းအရာေတြက ဘာသာျပန္သက္သက္သာျဖစ္ပါသျဖင့္ ျမန္မာျပည္နဲ႔ကိုက္ညီမႈရွိခ်င္မွရွိႏုိင္ပါမယ္။

(Reference- Proper Technique for Blood Pressure Management. www.verywellhealth.com written by Craig Weber,MD)

No comments: